गाय गोठा अनुदान योजना

 गाय गोठा अनुदान योजना

योजनेचे नाव                                                            गाय गोठा अनुदान योजना

योजनेची सुरुवात                                                                        ३ फेब्रुवारी २०२१

विभाग                                                                             कृषी विभाग

ज्यांनी सुरू केले                                                               महाराष्ट्र शासन

लाभार्थी                                                                   महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील शेतकरी

लाभ                                                                                        जनावरांसाठी शेड बांधण्यासाठी अनुदान

योजनेचा उद्देश                                                                         उत्पन्न दुप्पट करणे .

अर्ज करण्याची पद्धत                                                                    ऑफलाइन

गाय गोठा योजनेचे फायदे

गाय गोठा योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना गायी व म्हशींसाठी पुक्का गोठा बांधण्यासाठी अनुदान दिले जाते.

या योजनेंतर्गत लाभार्थ्याला शेळीपालनासाठी शेड उपलब्ध करून दिले जाते

या योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना कोंबडी पालनासाठी शेड उपलब्ध करून दिले जाते.

या योजनेंतर्गत लाभार्थ्याला भू संजीवनी नाडेप कंपोस्टिंगसाठी अनुदान दिले जाते.

आर्थिक लाभ मिळण्यास मदत होते

या योजनेमुळे गाव आणि शेतकऱ्यांचा विकास होण्यास मदत होते.

गाय गोठा अनुदान योजनेच्या मदतीने राज्यातील शेतकरी सक्षम आणि स्वावलंबी होतील.

राज्यातील शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारेल.

राज्यातील शेतकऱ्यांचा सामाजिक आणि आर्थिक विकास होईल.

गाय गोठा अनुदान योजनेमुळे राज्यातील शेतकऱ्याचे उत्पन्न वाढणार आहे.

गाई, म्हशी, शेळ्या, कुक्कुटपालन यांच्यासाठी शेड व गोठा बांधण्यासाठी शेतकर्‍यांना पैशासाठी कोणावरही अवलंबून राहण्याची गरज भासणार नाही आणि जास्त व्याजदराने कोणाकडूनही कर्ज घेण्याची गरज नाही.

या योजनेंतर्गत गाय, म्हैस व शेळ्यांना शेड व गोठ्याची व्यवस्था करण्यात येणार असून, त्यामुळे ऊन, वारा, पावसापासून त्यांचे संरक्षण होणार आहे.

गाय गोठा योजनेंतर्गत पुरुष शेतकऱ्यांसोबतच महिला शेतकऱ्यांनाही या योजनेचा लाभ घेता येईल.

गाय गोठा योजनेचा उद्देश

महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना स्वावलंबी बनवून त्यांना समृद्ध करण्याच्या उद्देशाने गाय म्हशी गोठा अनुदान योजना सुरू करण्यात आली आहे.

गाय गोठा अनुदान योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांच्या जनावरांचे उष्णता, वारा आणि पावसापासून संरक्षण करणे हा आहे.

शेतकऱ्यांना स्वावलंबी बनवणे.

शेतकऱ्यांचा आर्थिक तसेच सामाजिक विकास.

राज्यातील शेतकऱ्यांना सशक्त आणि स्वावलंबी बनवण्यासाठी.

शेतकर्‍यांना गोठ्यासाठी आणि गोठ्या बांधण्यासाठी आर्थिक अडचण येऊ नये आणि कोणावरही अवलंबून राहावे लागू नये आणि कोणाकडून कर्ज घेण्याची गरज भासू नये या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.

गाई-म्हशींसाठी स्थिर शेड बांधणे

आपल्या राज्यातील प्रत्येक शेतकऱ्याकडे गायी आणि म्हशी आहेत कारण गाई आणि म्हशी पालन हा शेतकऱ्यांचा पारंपारिक आणि पूरक व्यवसाय आहे परंतु गाई आणि म्हशींना आश्रय देण्यासाठी ग्रामीण भागात जागा उपलब्ध नाही आणि जनावरे ठेवण्याची जागा खडबडीत आणि गोंधळाने भरलेली आहे. 

ग्रामीण भागात गोठय़ा कच्च्या बांधल्या जातात. जनावरांचे शेण व मूत्र साठवण्यासाठी पुरेशी व्यवस्था नसल्याने ती गोठ्यात इतरत्र पडून आहे. तसेच पावसाळ्यात जमीन दलदलीची होते. या ठिकाणी बसलेल्या जनावरांमुळे त्यांना विविध आजार होतात.

त्यामुळे काही जनावरांना स्तनदाहामुळे हजारो रुपये खर्च करावे लागत आहेत. काही वेळा गाई-म्हशींच्या छातीत बिघाड होतो. अस्वच्छ परिस्थितीमुळे जनावरांच्या खालच्या बाजूलाही जखमा होतात. अनेक ठिकाणी जनावरांना चारण्यासाठी गोठ्याची व्यवस्था नाही. जनावरांना मोकळ्या जागेत चारा दिला जातो, अनेकदा शेण व मूत्र चाऱ्यात मिसळले जाते. पडझड झाल्यामुळे जनावरे चारा खात नाहीत व चारा वाया जातो.

गोठ्यातील ओबडधोबड मातीमुळे मौल्यवान जनावरांचे मूत्र व शेण साठवता येत नसल्याने मोठ्या प्रमाणात वाया जाते. जनावरांचे मूत्र आणि शेण हे उत्कृष्ट सेंद्रिय खत असल्याने, गोठ्याची जागा सिमेंट काँक्रीट वापरून समतल केली जाते ज्यामुळे एक घन पृष्ठभाग तयार होतो. एकत्रितपणे याचा उपयोग शेतजमिनीची सुपीकता आणि उत्पादन क्षमता वाढवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. तसेच धान्याचे कोठार बांधून त्याचा उपयोग गुरांना चारा खाण्यासाठी केला जाणार आहे.

या योजनेंतर्गत गाई व म्हशींसाठी प्रौढ गोशाळा बांधण्यात येणार आहे.

या योजनेंतर्गत 2 ते 6 गुरांसाठी एक गोठा बांधण्यात येणार असून त्यासाठी रु.77188/- अनुदान दिले जाईल.

6 पेक्षा जास्त गायींसाठी म्हणजेच 12 गायींसाठी एक शेड बांधण्यासाठी दुप्पट अनुदान दिले जाईल.

12 पेक्षा जास्त गायींसाठी म्हणजेच 18 गायींसाठी एक शेड बांधण्यासाठी तिप्पट अनुदान दिले जाईल.

२६.९५ चौ.मी. गुरांसाठी जमीन पुरेशी ठेवण्यात आली आहे आणि तिची लांबी 7.7 मीटर आहे. आणि रुंदी 3.5 मीटर असेल. गव्हाण करतील

7.7 मी. X 0.2 मी. X 0.65 मी. आणि 250 लिटर क्षमतेच्या मूत्र साठवण टाक्या बांधण्यात येणार आहेत.

जनावरांसाठी 200 लिटर पिण्याच्या पाण्याची टाकीही बांधण्यात येणार आहे.

मनरेगा योजनेच्या निकषानुसार स्वत:ची जमीन असलेले लाभार्थी, वैयक्तिक लाभाच्या निकषांनुसार इतर आवश्यक कागदपत्रे या कामाचा लाभ मिळवण्यास पात्र असतील. गोठ्याच्या प्रस्तावासह गुरांचे टॅगिंग आवश्यक असेल.

पोल्ट्री शेडचे बांधकाम

महाराष्ट्र राज्यातील बहुतांश शेतकरी शेतीसोबतच कुक्कुटपालनासारखा व्यवसाय सुरू करतात.

कुक्कुटपालन ग्रामीण कुटुंबांना पूरक उत्पादन तसेच आवश्यक पौष्टिक प्राणी प्रथिने प्रदान करते. गावांमध्ये कोंबड्यांसाठी दर्जेदार निवारा नाही. त्यामुळे त्यांची प्रकृती नेहमीच खराब असते.

कोंबड्यांचे उष्णता, पाऊस, भक्षक प्राणी आणि वारंवार होणाऱ्या रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी चांगल्या दर्जाचा निवारा दिला पाहिजे.

चांगला निवारा रात्रीच्या वेळी शिकारीपासून त्यांचे, पिल्ले आणि अंडी यांचे संरक्षण करण्यास मदत करेल.

मनरेगा योजनेच्या निकषांनुसार स्वतःची जमीन असलेले लाभार्थी,

वैयक्तिक लाभाच्या निकषांनुसार इतर आवश्यक कागदपत्रे सदर कामाचा लाभ मिळण्यास पात्र असतील.

तसेच भूमिहीन (अकृषिक) कुटुंबांना प्राधान्य दिले जाईल.

योजनेअंतर्गत 100 पक्ष्यांसाठी 7.50 चौरस मीटरचे शेड बांधण्यात येणार असून त्याची लांबी 3.75 मीटर असेल. आणि रुंदी 2.0 मीटर असेल

रेखांशाच्या बाजूने, 30 सेमी उंच आणि 20 सेमी जाड, विटांची भिंत टिलरपर्यंत बांधली जाईल आणि छतापर्यंत चिकन नेटला 30 सेमी X 30 सेमी खांबांनी आधार दिला जाईल.

अखुड बाजूला 20 सेमी जाडीची भिंत असेल ज्याची सरासरी उंची 2.20 मीटर असेल. छताला लोखंडी बीमने आधार दिला जाईल.

गॅल्वनाइज्ड लोखंडी पत्रे / सिमेंट पत्रे छप्पर घालण्यासाठी वापरण्यात येतील. तलावाचा पाया घाणीने भरला जाईल, दुसऱ्या दर्जाच्या विटांचा मजबूत थर आणि 1:6 च्या प्रमाणात सिमेंट असेल.

प्रदान केले जावे.

या योजनेंतर्गत, छताला लोखंडी किरणांचा आधार दिला जाईल आणि छतासाठी गॅल्वनाइज्ड लोखंडी पत्रे/सिमेंट शीटचा वापर केला जाईल. तळासाठी एक मुरुम जोडला जाईल.

या सर्व बाबींचा विचार करून शासनाने 100 पक्ष्यांसाठी शेड बांधण्यासाठी रु.49770/- अनुदान देण्याचा निर्णय घेतला आहे.

लाभार्थ्यांनी 150 च्या वर पक्ष्यांची संख्या घेतल्यास शेडचे अनुदान दुप्पट केले जाईल.

जर एखाद्याकडे 100 पक्षी उपलब्ध नसतील तर त्याला शंभर रुपयांच्या स्टॅम्प पेपरवर 2 जमीनदारांसह शेडची मागणी करावी लागते. त्यानंतर बांधकाम पूर्ण झाल्यानंतर शेडमध्ये 100 पक्षी आणणे लाभार्थ्याला बंधनकारक असेल.

शेळीपालन शेड बांधणे

शेळी ही गरीब माणसाची गाय मानली जाते. शेळीपालन हे ग्रामीण भागातील कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांचे उदरनिर्वाहाचे पारंपरिक आणि महत्त्वाचे साधन आहे. मेंढ्या-मेंढ्या पालनावर ग्रामीण भागात राहणाऱ्या गरीब कुटुंबांना पैशाअभावी शेळ्या-मेंढ्यांसाठी योग्य निवारा देता येत नाही. योग्य निवारा नसल्यामुळे शेळ्या आणि मेंढ्यांना विविध प्रकारच्या संसर्गजन्य, हेल्मिंथिक आणि एक्टोपॅरासिटिक कीटकांचा प्रादुर्भाव होतो. त्यामुळे रोगट, लंगडे व आर्थिकदृष्ट्या नफा नसलेल्या शेळ्या-मेंढ्यांचे कळप पाळले जातात. 

ग्रामीण भागात शेळी-मेंढीचे शेण, शेण व मूत्र यापासून तयार केलेली चांगल्या दर्जाची सेंद्रिय खते घनरूप व चांगली कुरण नसल्यामुळे नष्ट होतात. प्रत्येक शेतकऱ्याकडे 2 ते 3 शेळ्या असतात परंतु त्या 2 ते 2 शेळ्यांसाठी शेड बांधणे शेतकऱ्याला स्वखर्चातून परवडत नाही, हे लक्षात घेऊन शासनाने 2 ते 3 शेळ्या असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे.

४९२८४ - रु.

शेळ्यांचे शेड लोखंडी रॉडच्या आधारे सिमेंट आणि विटांनी बांधले आहे.

या योजनेंतर्गत प्रति कुटुंब जास्तीत जास्त 30 शेळ्यांसाठी 3 पट अनुदान मंजूर आहे.

गाय गोठा अनुदान योजनेअंतर्गत आवश्यक कागदपत्रे

अर्जदाराचे आधार कार्ड

शिधापत्रिका

अर्जदार शेतकरी असणे आवश्यक आहे

अर्जदाराचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो

अर्जदाराच्या कुटुंबाचा वार्षिक उत्पन्नाचा पुरावा

अर्जदाराचे मतदार कार्ड

मोबाईल क्र

महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे 

अर्जदार हा ग्रामीण भागातील रहिवासी असावा.

आदिवासी प्रमाणपत्र

जन्म प्रमाणपत्र

जातीचा दाखला

ग्रामपंचायतीचे शिफारस पत्र

अर्जदाराकडे लघुधारक प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे

सरपंच आणि ग्रामसेवक, पशुधन पर्यवेक्षक यांनी जारी केलेले पशुधन उपलब्धता प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे.

नरेगा(NAREGA) ओळखपत्र आणि जॉब कार्ड असणे आवश्यक आहे.

जनावरांसाठी शेड/शेड बांधण्यासाठी अर्जदारांनी बजेट जोडणे आवश्यक आहे.

गाय गोठा योजनेअंतर्गत अर्ज 

या योजनेसाठी आपण ज्या सरपंच, ग्रामसेवक किंवा ग्रामविकास अधिकारी यांच्याकडे अर्ज करत आहोत, त्यांचे नाव बरोबर चिन्हांकित केले पाहिजे.

त्याखाली ग्रामपंचायत, स्वतःचा तालुका, जिल्ह्याचे नाव टाकावे लागते

नाव, पत्ता, तालुका, जिल्हा आणि मोबाईल क्रमांक(Your name, address, taluka, district and mobile number) भरायचा आहे.

ज्या श्रेणीसाठी (CAST)अर्ज करत आहे त्या विरुद्ध योग्य चिन्हावर खूण करावी लागेल.

वैयक्तिक माहिती (PERSONAL INFORMATION) भरावी आणि अर्जदाराने निवडलेल्या प्रकाराचा कागदोपत्री पुरावा(Documentary evidence of the chosen type) जोडावा.

लाभार्थीच्या नावावर जमीन असल्यास होय लिहून7/12 आणि 8अ आणि ग्रामपंचायत फॉर्म 9  जोडावा.

लाभार्थ्याने गावातील वास्तव्याचा पुरावा जोडावा.

तुम्ही निवडलेली नोकरी तुम्ही राहत असलेल्या ग्रामपंचायतीमध्ये येत आहे की नाही हे तुम्हाला सांगावे लागेल.

सरपंच व ग्रामसेवक यांच्या स्वाक्षरीचे (signature)शिफारस पत्रासह ग्रामसभेचा ठराव पास करावा लागतो,.

कागदपत्रांची छाननी केल्यानंतर पंचायत समिती अधिकाऱ्यांच्या स्वाक्षरीने पोचपावती अर्जदाराला दिली जाईल.